Review Lensbaby Obscura 16mm Pinhole en 50 mm Pinhole optic.

Lensbaby Obscura 16 mm pinhole en 50 mm pinhole optic.

Halvewege 2021 bracht Lensbaby de Obscura 16 mm Pinhole en de Obscura 50 mm Pinhole optic uit. Lensbaby introduceerde deze Pinholes via een groots evenement op hun YouTube-kanaal. De Obscura’s waren door vele ambassadeurs getest en hun ervaringen en eindresultaten deelden ze door middel van video’s. Meer dan de helft gaf aan dat het een behoorlijke uitdaging voor ze was geweest om een aansprekende foto te maken. Sommigen hadden op het punt gestaan om het op te geven, vertelden ze. Mijn nieuwsgierigheid was dan ook gewekt. Kort daarna kreeg ik de mogelijkheid via Transcontinenta- Lensbaby Nederland om zelf te gaan testen. Voor degenen die willen weten waar de naam Obscura vandaan komt, volgt hieronder even een kleine uitleg.

Terug naar de Lensbaby Obscura. Met zijn pinhole maakt hij feitelijk gebruik van dezelfde techniek zoals hierboven beschreven. Daar is echter wel een hoop andere techniek aan toegevoegd, maar daar zal ik jullie verder niet mee vermoeien. Al was het maar omdat ik daar zelf niet eens alles van snap. Het gaat tenslotte in deze review om mijn ervaringen met de Lensbaby Obscura.

Voor welke type camera’s geschikt:

De 16 mm Obscura is een pancake-model en alleen geschikt voor systeemcamera’s, zoals de Canon RF, Fujifilm X, Micro Four Thirds, Nikon Z en Sony E. Daarnaast heeft Lensbaby ook een 50 mm Pinhole optic ontworpen voor SLR-camera’s. Deze kun je in het optic swap system van Lensbaby gebruiken of je koopt hem als stand alone optic in een vaste, niet buigzame lenshouder.

Uitstraling:

Zowel de Obscura 16 mm als de 50mm Pinhole optic hebben 3 verschillende diafragma’s (standen). De diafragma’s van de 16mm bestaan uit de Zoneplate F/22, Pinhole Sieve F/45 en Pinhole F/90. De diafragma’s van de 50mm Pinhole zijn de Zoneplate F/32, Pinhole Sieve F/64 en Pinhole F/161. Deze lopen in scherpte op per diafragma net zoals bij een gewone lens. Maar echt scherp wordt het nooit bij de Obscura 16mm of de 50mm Pinhole optic, de details op de foto worden enkel steeds duidelijker. De positionering en samenstelling van de pinholes bij zowel de Zoneplate als de Pinhole Sieve geven een fraaie dromerige zachtheid aan het beeld wat verdwenen is bij de Pinhole F/90 en de Pinhole F/161.

Gebruiksgemak:

De Obscura 16 mm lijkt heel makkelijk in gebruik, want je kunt niet meer doen dan de lens bevestigen op je camera en een diafragma kiezen. Scherpstellen kun je niet. Maar daardoor is het nog geen makkelijke lens. Sterker nog, ik kan me voorstellen dat je er een haat-liefde verhouding mee hebt als je er net mee begint. Het is niet even schieten en klaar. Doordat de pinholes in ieder diafragma super klein zijn, is een veel langere sluitertijd nodig dan normaal om je foto goed te belichten. Je praat dan al gauw over enkele seconden tot een halve minuut. Is er harde zon, dan is dit natuurlijk in je voordeel. Bij donker weer heb je wel wat meer geduld nodig. Het is dus handig om altijd je statief en draadontspanner bij je te hebben voor deze langzamere manier van fotograferen. Een beetje terug in de tijd, wat ook wel weer zijn charmes heeft. Heb je niet zoveel geduld dan kan je natuurlijk gewoon je iso flink omhoog doen, wat tegenwoordig geen probleem is met de systeemcamera’s. Je krijgt wel meer ruis in je beeld, maar dat past ook nog eens goed bij de uitstraling van de beelden. Zorg er overigens voor dat je sensor goed schoon is, want ieder vuiltje zie je (ongeacht diafragma) erg duidelijk zitten!
De diafragma’s zijn bij de Obscura 16mm makkelijker te verwisselen dan bij 50mm Pinhole optic. Dit komt omdat de grote en platte diafragma schijf van de 16mm aan de voorkant van de lens terwijl de diafragma schijf van de 50mm Pinhole optic zich diep in het optic bevindt. Deze optic heeft een vrij smalle opening waar je met je vingers ingaat om die te verdraaien naar een volgend diafragma. Buiten dat dit wat stroever gaat is het ook lastig te zien op welk diafragma je de 50 mm optic zet. Je moet dus van te voren even in de opening kijken naar welke kant je moet draaien voor het diafragma dat je wilt gaan gebruiken. Fijn is wel dat je een duidelijke klik voelt wanneer je op een volgend diafragma terecht komt.

De eerste ervaringen:

De Obscura 16mm is absoluut een lens waarbij je de perfectie los moet laten. Creatief gezien zette deze lens mij echt aan het denken. Iets wat ik liever niet doe met fotografie, want ik werk graag vanuit mijn gevoel. Een hele uitdaging dus. Met de 16mm kom je er al gauw achter dat, net zoals bij andere groothoek lenzen, het beeld pas interessant wordt zodra je iets in je voorgrond zet om zo diepte te creëren. De enige ‘echte’ groothoek waar ik veel mee werk is mijn smartphone en deze daagt mij altijd uit om naar andere perspectieven te zoeken. Die ervaring kon ik dus goed gebruiken bij deze lens.

Door de zachtheid die er over de foto’s komt bij de Zoneplate en Pinhole Sieve is het wel van belang dat je contrast opzoekt, anders gaat alles al snel in elkaar overlopen, zeker als je het beeld omzet naar zwart-wit. Tijdens mijn zoektocht met de Obscura 16 mm begon ik in de natuur te fotograferen, maar eerlijk gezegd kreeg ik daar niet gelijk een warm gevoel bij. Ik was aan het stoeien met de hoeveelheid contrast in mijn beeld. Ik moest wennen aan de overstraling van de lichte delen op het donker zodra er bijvoorbeeld veel openingen in de bladeren van de bomen waren. Pas op het moment dat ik op het station van Arnhem foto’s aan het maken was, kon ik deze lens volledig omarmen en werd ik helemaal enthousiast. De overstraling bij lampen kreeg voor mij een abstractere en meer grafische vorm die mij meer aansprak en voor mijn gevoel meer klopte. Dit leerde mij hoe ik in de natuur naar de juiste omstandigheden moest zoeken om toch een mooi beeld te krijgen. Je kan absoluut unieke beelden creëren met deze Lensbaby. Zachte dromerige landschappen zoals bijvoorbeeld aan zee. Het wordt nog abstracter en daar houd ik erg van. Personen of vormen met tegenlicht gefotografeerd werken ook sterk. Hoewel ik zelf niet veel zwart-wit foto’s maak, nodigt deze lens daar absoluut toe uit.

Vignettering:

Een groot verschil in uitstraling op de foto’s van de 16 mm pancake lens en de 50 mm optic is de vignettering. Deze is alleen bij het 16 mm pancake model sterk aanwezig. Dit geeft een geweldige sfeer aan je foto en brengt de aandacht gelijk naar je onderwerp.Dat past echt bij dit soort van fotografie. Een beetje terug in de tijd. Die vignettering mis ik bij de 50 mm Obscura optic dat geeft toch net dat oudewetse camera Obscura effect.

Kleurzweem:

Bij het Lensbaby evenement had ik al gehoord dat je veel last kon hebben van een magenta kleurzweem, maar die vond ik bij mij wel meevallen. Ik zag op het strand wel een paar keer een groene kleurzweem wanneer de zon in mijn camerascheen.

Creatieve extraatje:

Net zoals met de Trio 28 optic van Lensbaby kan je met de Obscura 16mm tussen de diafragma’s in werken wat een soort van meervoudige (dubbele) belichtingseffect geeft. Je draait daarbij de diafragma-ring precies tussen standenin. Iedere ‘tussenstop’ geeft weer een andere uitstraling en verdeling van je beeld. Zeker in het station vond ik dit heel gaaf om mee te werken. Dit is niet mogelijk met de 50 mm optic.

Conclusie:

De Lensbaby Obscura is een prachtige aanvulling op je collectie als je van uitdagingen, creativiteit en abstractie houdt. Mijn ontdekkingstocht is nog lang niet ten einde. De Obscura staat bij mij wel met stip op één als we het over ‘uitdagend’ hebben. Er zijn nog veel meer onderwerpen die ik graag wil uitproberen met deze lens, dus een update zal er zeker nog wel gaan komen. Kijk vooral ook even op mijn Lensbaby Obscura portfolio voor een impressie.

Met dank Sjoerd Blok en Transcontinenta- Lensbaby Nederland